We bouwen aan een gemeente waar mensen met plezier wonen, werken en op bezoek komen. Dat doen we samen met inwoners, organisaties, ondernemers en instellingen. De gemeente Leidschendam-Voorburg legt met de jaarrekening financiële verantwoording af voor het eerste volledige jaar van deze bestuursperiode.

Het jaar stond in het teken van keuzes maken, uitgaven beperken en tegelijkertijd investeren in de samenleving. Gedurende het jaar konden we de algemene financiële resultaten positief ombuigen. We sluiten de jaarrekening 2019 af met een nadelig eindresultaat van circa € 4,1 miljoen. Bij de begroting van 2019 werd nog uitgegaan van bijna € 7,0 miljoen nadelig. Leidschendam-Voorburg heeft, net als vele andere gemeenten, al enkele jaren te maken met structurele financiële tegenvallers, zoals de kosten van jeugdhulp.

Door het gevoerde beleid en door het meevallende beeld dat het Rijk schetste na Prinsjesdag 2019, presenteerden we een gunstige programmabegroting (2020-2023) aan de gemeenteraad. Het college gaat behoedzaam om met de verwachte positieve resultaten. Afgelopen jaar werd de koper en opbrengst van de Eneco-aandelen bekend. Hoe deze incidentele baten worden ingezet volgt in 2020.

Elke dag maken we de gemeente een beetje mooier en beter. In 2019 boekten we de eerste positieve resultaten van onze maatwerkaanpak per wijk op het gebied van afvalinzameling. Er zijn 79 mensen uitgestroomd uit de bijstand en we zagen de tekorten op de bijstandsbudgetten afnemen. We werkten aan de energietransitie, onder andere door het woningeigenaren gemakkelijker te maken om hun woning te verduurzamen. Tegelijkertijd werkten we aan zaken waarvan we komend jaar of jaren resultaten verwachten. Denk aan de start van de nieuwe subsidiesystematiek, onderzoek naar verbeteren van de bereikbaarheid en doorstroming van verkeer in het Damcentrum en Leidschendam-Zuid en hoe we als gemeente burgerparticipatie vormgeven. Ook jeugdzorg houdt onverminderd onze aandacht. In de samenvatting noemen we nog meer voorbeelden van wat zich in 2019 afspeelde en geven we zo een gezicht aan de cijfers in dit jaarverslag.

De coronacrisis speelde nog niet in 2019, maar heeft wel effect op sommige trajecten die dat jaar gestart zijn, bijvoorbeeld doordat deze vertraging oplopen. Daarnaast ondervinden we van de crisis financiële gevolgen. Deze worden zo goed als mogelijk verwerkt in de Programmabegroting 2021-2024 en Nota van Wijzigingen, die in het najaar aan de gemeenteraad worden gepresenteerd.

Met vriendelijke groet,
Het college van burgemeester en wethouders van Leidschendam-Voorburg

Klaas Tigelaar         
Astrid van Eekelen
Juliette Bouw         
Nadine Stemerdink
Jan-Willem Rouwendal

Leidschendam-Voorburg, 26 mei 2020

Een mooie gemeente maken we samen. Daarom ondersteunen we inwoners met initiatieven en betrekken wij hen bij het maken van plannen.

Lokale Democratie
Om participatie goed vorm te geven werken we sinds 2019 aan een visie op burgerparticipatie. Deze wordt in dialoog met organisaties, inwoners, ondernemers en raad geformuleerd. Afgelopen jaar gingen inwoners samen met de gemeente aan de slag met initiatieven als buurtresto’s, de documentaire Boeren tussen steden, Ruilhuis, keuken Leidschendam Oud-Zuid en het tuinhuis van stadstuin Rusthout. Ook via Vlietwensen konden inwoners ideeën voor hun wijk realiseren. Via de Upinion-app vraagt de gemeente geregeld naar de mening van inwoners. In totaal zijn 946 inwoners en ondernemers aangesloten bij het digitale burgerpanel. Zij geven geregeld hun mening over diverse onderwerpen die spelen in de gemeente.  

Samenwerking subsidiepartners
In 2019 zijn gemeente en partners op een andere manier gaan samenwerken voor het subsidiëren van sociaal-maatschappelijke activiteiten. Het gaat om activiteiten die inwoners ondersteunen in hun zelfredzaamheid, vaardigheden en ontwikkeling. Maatschappelijke partners zijn expert in het ondersteunen van inwoners. De partners gingen voor het eerst met elkaar aan tafel om hun aanbod op elkaar af te stemmen en werden op inhoud en proces begeleid door de gemeente. Zij maakten samen één plan met alle uit te voeren activiteiten én een verdeling van de subsidie. De subsidietafels werden georganiseerd rond zes thema’s uit het Sociaal Kompas: Opgroeien en opvoeden, Basisvaardigheden en talentontwikkeling, Zelfredzame inwoners, Financieel zelfredzame en (digi)taalvaardige inwoners, Sociale cohesie en Ruimte voor verschillen. Gemeente en partners werkten in 2019 hard om zich de nieuwe werkwijze eigen te maken en met goede plannen te komen voor 2020. Voor alle thema’s leidde dit tot gezamenlijke uitvoeringsplannen waar inwoners baat bij hebben.

Vraaggerichte dienstverlening
We werken altijd aan het verbeteren van onze dienstverlening en zorgen dat deze past bij de behoeften van onze inwoners. Elke dag een beetje beter. Reisdocumenten zijn sinds 2014 langer geldig. Daardoor loopt het aantal bezoekers van het servicecentrum terug. Ook kunnen inwoners steeds meer zaken online regelen. Het aantal bezoekers van het Servicecentrum in Leidschendam is in 2019 met 34% afgenomen ten opzichte van 2018. Daarom zijn in 2019 voorbereidingen getroffen om het servicecentrum vanaf 2020 op andere tijden te openen voor het afnemen van ‘burgerzaken’-producten, zoals reisdocumenten, rijbewijzen, aangiften van verhuizen, geboorte, overlijden en naturalisatie. In 2019 was het servicecentrum als pilot ook op zaterdag open. Dit bleek vooral een succes in aanloop naar de zomervakantie. Om tot nieuwe openingstijden te komen is onder andere een peiling onder inwoners gedaan via het digitale panel Upinion.

Halverwege het jaar is de monitor 'Klant in Focus' in gebruik genomen op de website, zodat bezoekers met smileys feedback kunnen geven op onder andere webformulieren. Uit de klantmonitor blijkt dat inwoners zeer tevreden zijn over het gebruik van webformulieren om producten aan te vragen. Tips en aanbevelingen die klanten geven worden geanalyseerd en gebruikt voor verbetering van de website.

Om te zorgen dat het hier prettig is om te wonen, werken en recreëren, heeft de gemeente ondernemers nodig. Daarom zetten we in op een goed ondernemersklimaat en versterken we de bedrijvigheid.

Economische agenda
De Economische agenda 2017-2020, die samen met ondernemers is opgesteld, is de kapstok voor activiteiten die bijdragen aan onze economie. Samen met ondernemers en eigenaren maken we bedrijventerreinen en winkelgebieden toekomstbestendig, zowel in de openbare ruimte als in het vastgoed.

Bij bedrijventerreinen zijn entreeborden geplaatst om de zichtbaarheid en positionering ervan te versterken. We namen binnen Haaglanden deel aan gesprekken over bedrijven. Dit wordt geformaliseerd binnen Business Park Haaglanden (BPH), een samenwerkingsverband tussen gemeenten in de Haagse regio ter versterking van regionale werkgelegenheidsontwikkeling en een meer evenwichtige belangenafweging tussen wonen en werken. BPH stuurt op voldoende passend aanbod aan bedrijventerreinen, zodat er ruimte is voor economische groei en werkgelegenheid, en in het bijzonder baankansen voor meer praktisch opgeleide werknemers.

Studenten van de Haagse Hogeschool en ROC Mondriaan adviseerden winkeliers van Winkelcentrum Julianabaan hoe zij zich beter kunnen positioneren en toekomstbestendiger kunnen zijn. En om het Huygenskwartier Voorburg nog aantrekkelijker te maken als voetgangers- en winkelgebied, is begin 2019 camerakentekenregistratie ingevoerd. Uit een eerste evaluatie blijkt dat het aantal gemotoriseerde voertuigen, brommers en snorfietsen aanzienlijk is afgenomen. Ook ervaart het merendeel van de bewoners en ondernemers daadwerkelijk minder overlast.

Iedereen heeft een eigen beeld van prettig wonen. De een houdt van drukte, de ander wil de rust van het platteland en weer een ander wil vooral dichtbij alle voorzieningen wonen. Het is ons doel om ervoor te zorgen dat iedereen goed in Leidschendam-Voorburg woont.

Veiligheid
Om te zorgen dat de gemeente veilig is, handhaven buitengewoon opsporingsambtenaren dagelijks en werken we nauw samen met de politie en Veiligheidsregio Haaglanden. In 2019 werkten we aan implementatie van de nieuwe crisisorganisatie, radicaliseringsaanpak en ondermijning. Daarnaast is het Veiligheidsbeleid 2020-2022 opgesteld. Hierin liggen de prioriteiten bij personen die verward gedrag vertonen, jeugdoverlast en –criminaliteit, ouderen en veiligheid, verkeersveiligheid en woninginbraken.

Makkelijk en snel van A naar B
Leidschendam-Voorburg is gunstig gelegen en goed bereikbaar. Om te zorgen dat dit ook in de toekomst zo is, zetten we ons samen met het Rijk en de regio in voor goede en duurzame infrastructuur en mobiliteit. Zo werken we samen om de doorstroming op de N14 te bevorderen. Fietsvoorzieningen hebben een belangrijke plek in de samenwerking. In 2019 is de mobiliteitsaanpak, het No Regret-pakket, van het Central Innovation District en de Binckhorst (CID – Binckhorst) opgesteld. Het biedt onze gemeente de mogelijkheid om in te zetten op verlenging van de snelfietsroute Velostrada, de aanleg van het Trekvliettracé, extra OV- of deelfietsen bij station Voorburg en meer fietsenstallingen bij station Laan van NOI.

De gemeente verbetert de ontsluiting en bereikbaarheid van Stompwijk. Hiermee verbeteren ook de recreatieve mogelijkheden, economische kansen en leefbaarheid in de dorpskern van Stompwijk. De voorbereidingen voor de aanleg van de Verbindingsweg vonden afgelopen jaar plaats. Inwoners kozen de namen voor de nieuwe Verbindingsweg en de brug over de Nieuwe Vaart: de Veenpoldersweg en Gemaalbrug.

Er is onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de bereikbaarheid en doorstroming van het Damcentrum en Leidschendam-Zuid te verbeteren. Daarnaast zijn de Nieuwstraat, Damhouderstraat en kruispunten bij het Damplein opnieuw ingericht. De gemeente werkt samen met inwoners aan het verlagen van de parkeerdruk in het Damcentrum en de blauwe zone is in de Dampleingarage ingevoerd.  

Duurzaamheid
Net als de rest van Nederland wil de gemeente Leidschendam-Voorburg in 2050 CO2-neutraal en aardgasloos zijn. We zetten vooral in op het beperken van het gebruik van energie, het verduurzamen van woningen en het opvangen van de gevolgen van de klimaatverandering in de openbare ruimte. Hoe we willen werken aan een groene en duurzame gemeente is vastgesteld in het Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2019-2022. Daarnaast werden we Global Goals gemeente, waarmee we achter de VN-doelen voor duurzame ontwikkeling staan.

In 2019 stelde de gemeente 178 subsidieaanvragen vast van woningeigenaren die gebruik wilden maken van de duurzaamheidssubsidie van de gemeente. Daarnaast lieten 403 huishoudens een warmtescan van de gevel van hun huis maken om zo te bepalen of isolerende maatregelen nodig zijn. Daarnaast is voor de toekomst gewerkt aan een combinatie van goedkoop lenen bij het Nationale Energiebesparingsfonds (NEF) en een gemeentelijke subsidie voor het verduurzamen van woningen. In de prestatieafspraken met woningcorporaties hebben energiebesparende maatregelen ook een plek gekregen. Doel is om woonlasten voor huurders beperkt te houden.

Op het dak van de sporthal van basisschool De Cascade in Voorburg staan 236 zonnepanelen, die eind 2019 de eerste elektriciteit aan het netwerk leverden. Inwoners investeerden in dit zonnestroomproject: Zon op LV. De installatie levert jaarlijks voldoende energie om 22 huishoudens te voorzien van groene stroom.

Bij het beheer van sportvelden kiest de gemeente zoveel mogelijk voor duurzaamheid. Zo werd het hoofdkunstgrasveld van voetbalvereniging Wilhelmus ingestrooid met kurk in plaats van rubberkorrels, vanwege het nadelige effect dat rubberkorrels kunnen hebben op het milieu.

Afvalinzameling
Samen met inwoners wordt per wijk bekeken hoe om te gaan met het scheiden van afval. In de wijk Voorburg-Midden leidde Het Nieuwe Inzamelen met inzet van de inwoners tot minder restafval. De wijk komt in de buurt van de landelijke doelstelling van 100 kg per persoon per jaar. De maatwerkaanpak per wijk heeft in de wijken Park Leeuwenbergh en Stompwijk geleid tot de invoering van een vierde minicontainer. Het inleverpunt klein grofvuil is in overleg met Avalex na een pilotperiode gesloten. In het kader van de Europese aanbesteding verwerking restafval onderzoekt Avalex, in opdracht van de deelnemende gemeenten, de mogelijkheden van nascheiding. Bij de afweging van aanbieders is aandacht voor het milieu, de service en de kosten.

Bouwen en wonen
De Woningmarktregio Haaglanden heeft in de periode tot 2030 de opgave om ca. 65.000 woningen toe te voegen aan de voorraad. In Leidschendam-Voorburg is in deze periode de bouw van ca. 2.500 woningen gepland, met een sociale woningbouwopgave van 750 woningen. De sociale woningbouw kan worden gerealiseerd op de hiervoor aangewezen locaties aan Rijnlandlaan, de Star en Overgoo. Daarnaast worden de woningbouwmogelijkheden onderzocht op de locaties Fluitpolderplein en Prinsenhof. Naar andere bouwlocaties wordt gezocht.
Bij particuliere woningbouwprojecten zet de gemeente in op een percentage van minimaal 30% sociale woningbouw. De gemeente kreeg in 2019 veel aanvragen van particuliere initiatiefnemers voor herontwikkeling van kleine en grotere locaties in de gemeente. Er wordt geprioriteerd wat wel en niet kan.

In 2019 is een informatieavond gehouden over de toekomstige invulling van drie ontwikkellocaties in Stompwijk. Het gaat om twee particuliere woningbouwplannen en één project van woningcorporatie Vidomes, met een totaal van 60 tot 70 woningen. Het college stimuleert de samenwerking tussen de betrokken partijen, zodat op korte termijn daadwerkelijk gebouwd kan worden. Voor het gebied Schakenbosch staat herontwikkeling in de planning met maximaal 325 woningen en een zorgcentrum. In het najaar stelde het college het ontwerp bestemmingsplan vast.

Daarnaast kregen we te maken met het faillissement van bouwbedrijf Schouten Bouw. Schouten Bouw was verantwoordelijk voor de bouw van ongeveer 100 woningen in Leidschendam: bouwplaatsen Voorburgs Kwartier, Plaspoelkade en Molenpad. Het financiële nadeel voor de gemeente bleef beperkt. Inwoners hebben hier veel meer last van. De gemeente heeft een faciliterende rol gepakt om inwoners te ondersteunen. Zo hebben we onder andere contact opgenomen met Woongarant en de gemeentes Pijnacker-Nootdorp en Rijswijk, waar Schouten Bouw ook actief was. Woongarant heeft onderhandeld over de overname en afbouw van de woningen. In november organiseerde de gemeente een bijeenkomst voor de kopers waar zij vragen konden stellen aan een jurist faillissementsrecht. Daarnaast is een conceptbrief beschikbaar gesteld waarmee de kopers hun schade bij de curator konden indienen.

Op de gemeentegrenzen vinden ook ruimtelijke ontwikkelingen plaats, zoals het Central Innovation District (CID), de Binckhorst en de Vlietzone. We hadden aandacht voor het stimuleren van betere communicatie en participatie richting belanghebbenden uit onze gemeente.

Omgevingswet
Doel van de Omgevingswet is om een met minder regels en meer ruimte voor initiatieven, te zorgen voor een prettige leefomgeving. Als gevolg van de coronacrisis is de invoeringsdatum van de wet uitgesteld.  In 2019 werkten we hard aan de digitalisering, Omgevingsvisie, Omgevingsplan, pilots en onze interne processen, om aan te kunnen sluiten op de 1-loket gedachte van de Omgevingswet. We zijn klaar om het proces, samen met andere gemeentes en partners, in de regio uit te werken en te implementeren. Raadsleden zijn betrokken in het proces om te komen tot een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan. Daarnaast bereidden we participatiegesprekken met inwoners en maatschappelijke partijen voor door wijkanalyses uit te voeren. Ook zijn we begonnen met het omzetten van juridische regels in begrijpelijke taal, we zorgen dat de doorlooptijd voor vergunningen korter wordt en geldende regels op een locatie snel en eenvoudig te raadplegen zijn. Hiermee verbeteren we de dienstverlening aan onze inwoners.

Cultuur
Cultuur geeft plezier, verbindt en draagt daarmee bij aan een prettige leefomgeving. We hebben samen met de raad en betrokken organisaties ingezet op samenwerking tussen de theaters, musea en bibliotheek en actief gezocht naar samenwerkingsvormen. Doel is om samen te zorgen voor een toekomstbestendige invulling van de verschillende culturele functies voor de inwoners.

De gemeente is trots op haar Romeinse geschiedenis. In 2019 droeg de gemeente het Kanaal van Corbulo en de inheems Romeinse stad Forum Hadriani voor tot UNESCO Werelderfgoed. Na aanstelling wordt Leidschendam-Voorburg onderdeel van het Werelderfgoed de Limes, de grens van het Romeinse Rijk. Met behulp van een subsidiebijdrage van de Provincie Zuid-Holland zijn voorbereiding getroffen om een breed publiek te laten helpen bij het transcriberen van de Dagboeken van Reuvens, om zo meer bekendheid te geven aan het Romeinse verleden. Met het verhaal van de Dagboeken wordt een reizende tentoonstelling gemaakt. Ook daarvoor zijn de eerste stappen gezet. Om het historische karakter van de gemeente te behouden zijn naast gemeentelijke monumenten voor het eerst vier beeldbepalende objecten aangewezen. Dat zijn gebouwen die vooral waardevol zijn vanwege de uitstraling voor het openbare gebied.

Kinderen, jongeren, volwassenen, ouderen, mensen met een beperking, iedereen is onderdeel van onze samenleving en moet volwaardig mee kunnen doen. Als iemand daar ondersteuning bij nodig heeft, dan zorgen we samen met partners dat diegene ondersteuning krijgt.

Oog voor elkaar
Iedereen kan iets doen tegen eenzaamheid bij anderen. Daarom ondertekende de gemeente de lokale aanpak tegen eenzaamheid van het landelijk programma Eén tegen eenzaamheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op basis van vijf pijlers wil de gemeente samen met onder andere de partners van de subsidietafel Betrokken en inclusief de eenzaamheid in de gemeente verminderen.

Gezond en veilig opgroeien
Het is belangrijk dat kinderen gezond en veilig opgroeien. Daarom zorgt de gemeente ervoor dat jeugdigen en hun ouders de hulp en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. Er is hard gewerkt aan het realiseren van de resultaatgerichte jeugdhulp voor de periode 2020-2024. De laatste maanden is samen met jeugdhulpinstellingen alles op alles gezet om continuïteit van de zorg te borgen en nieuwe contracten af te sluiten. Dit is met veel inzet gelukt.

Daarnaast werd uitvoering gegeven aan het actieplan Grip op Jeugd. We kregen meer inzicht in de oorzaken van de kostenstijging in de jeugdhulp. Een belangrijke maatregel is de inzet van praktijkondersteuners jeugd. Bij de helft van de huisartsen werkt inmiddels een praktijkondersteuner jeugd. Hierdoor krijgen kinderen, jongeren en hun ouders nog sneller de juiste hulp. Ook is een betere samenwerking tussen maatschappelijke instellingen en de gemeente ontstaan. We zien een voorzichtige trend waarbij het aantal doorverwijzingen naar Specialistische Geestelijke Gezondheidszorg daalt en het aantal jeugdigen in de zorg stabiliseert.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
In de Wmo is geregeld dat iedereen die dit nodig heeft hulp en ondersteuning krijgt om zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen én deel te kunnen nemen aan de samenleving. Mede door het rijksbeleid wonen mensen langer zelfstandig. In 2019 zagen we dat het beroep op ondersteuning via de Wmo behoorlijk toenam, vooral voor inwoners met GGZ-problematiek én omdat het Rijk, met de invoering van het abonnementstarief, de eigen bijdrage naar draagkracht heeft afgeschaft. Hierdoor is een groter beroep gedaan op huishoudelijke ondersteuning. De kosten kwamen circa een miljoen euro hoger uit dan oorspronkelijk begroot.

Sport en bewegen
Gezond leven, betekent ook voldoende bewegen. Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen sporten en bewegen, tekende de gemeente samen met partners het Lokaal Sportakkoord Leidschendam-Voorburg 2019-2021, als onderdeel van het actieplan Sport en Bewegen 2019. GGD Haaglanden, HMC Antoniushove, Sport en Welzijn, Woej, zeven sportverenigingen en de gemeente Leidschendam-Voorburg werken komende jaren aan vitale sportaanbieders, duurzame sportinfrastructuur, inclusief sporten en bewegen, focus op ouderen, focus op jongeren en gezonde keten.

Re-integratie en participatiebeleid

De gemeente wil dat iedereen een zinvolle dagbesteding heeft, bij voorkeur een (betaalde) baan. Zinvol werken geeft voldoening, dagritme en draagt bij aan financiële zelfredzaamheid. De gemeente zette in 2019 actiever in op re-integratie van inwoners met een korte afstand tot de arbeidsmarkt. Als de stap naar een reguliere baan voor inwoners te groot is, ondersteunt de gemeente bij het vinden van een alternatief. Daarbij is sprake van een aanpak op maat voor jongeren en statushouders. Het aantal uitkeringen in december 2019 was lager dan de afgelopen jaren. Er zijn 79 mensen uit de bijstand gegaan.

DSW-werkbedrijf
De uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) is door de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Zoetermeer en Rijswijk ondergebracht bij DSW. Veranderende wetgeving in 2015 was aanleiding om te kijken naar de manier waarop dit is georganiseerd. In 2018 is besloten de activiteiten van DSW vanaf 1 januari 2021 onder te brengen in een nieuw Werkbedrijf, dat door de gemeente Zoetermeer wordt opgericht. In 2019 is een plan opgesteld om DSW op te heffen en leverde de gemeente Zoetermeer een plan op voor het nieuwe werkbedrijf. Daarnaast hebben de gemeenten afspraken met elkaar gemaakt over de toekomstige samenwerking met het nieuwe werkbedrijf. Het nieuwe werkbedrijf gaat voor de gemeente Zoetermeer de dienstverlening aan alle werkzoekenden uitvoeren. Hierdoor wordt de uitvoering van de Wsw onderdeel van een breed georiënteerd en toekomstbestendig bedrijf dat nu en in toekomst mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zo regulier mogelijk aan het werk helpt.

Rondkomen met een laag inkomen
Elk kind dat in armoede opgroeit is er één te veel. In 2019 startte het nieuwe minimabeleid, waarmee ingezet wordt op minder kinderen in armoede. De Raad van de Kinderen heeft de gemeente geholpen bij het bedenken van maatregelen om armoede te bestrijden. Het Ooievaarspakket is uitgebreid, zodat AOW-gerechtigde minima per 2020 tegoed op hun OV-kaart krijgen, zodat ze gratis kunnen reizen met het openbaar vervoer.

Onderwijshuisvesting en Integrale Kind Centra (IKC)
Om kinderen en tieners een goede start te geven zet de gemeente in op duurzame onderwijshuisvesting en ontwikkelt ook verschillende Integrale Kind Centra (IKC). In een IKC werken primaire onderwijs en kinderopvang onder één dak samen. Dit biedt kinderen rust en structuur en bevordert de doorlopende leerlijn. Er is gestart met de bouw van IKC De Tol en IKC De Trampoline. Afgelopen jaar waren voor IKC Heeswijk en middelbare school Veurs Voorburg de ontwerpen klaar. Het Kulturhus in Stompwijk werd in gebruik genomen en kreeg de naam Dorpspunt. Het toekomstbestendige gebouw, waar onder andere de Maerten van den Veldeschool in zit, is duurzaam, energieneutraal en voldoet aan de hoogste eisen op het gebied van binnenklimaat. Er is gewerkt aan een besluit om te zorgen dat basisschool De Vijverhof een vernieuwd schoolgebouw krijgt. Tot slot werd gewerkt aan de bouw van de Novum-Maartenshal. Dit is de nieuwe grote, flexibele en duurzame sporthal van middelbare scholen Gymnasium Novum en het Sint Maartenscollege.

Financiële resultaat 2019
Bij het aanbieden van de concept-begroting 2019 is uitgegaan van een verwacht negatief resultaat over 2019 van € 6.374.000. Op basis van de Nota van Wijziging 2019 was het verwachte resultaat € 844.000 negatiever waardoor het nadeel oploopt naar € 7.218.000. Als gevolg van moties en amendementen bij begroting 2019, mee- en tegenvallers in de loop van het jaar welke zijn meegenomen in de tweede tussentijdse rapportage 2019 en de nota van wijziging bij de begroting 2020 zijn diverse budgetten bijgesteld, hetgeen per saldo leidde tot een verbeterd verwacht tekort over 2019 van € 6.970.000.

Het eindresultaat van 2019 bedraagt afgerond € 4.129.000 nadelig, wat ten opzichte van de begroting een voordeel betekent van afgerond € 2.840.000. Voor een toelichting op hoofdlijnen per programma wordt verwezen naar onderstaande tabel, inclusief toelichting. In hoofdstuk 2.1 Programma's is een gedetailleerde toelichting per programma opgenomen.

In het overzicht hieronder staat per programma welk bedrag was begroot, wat is uitgegeven en wat het verschil tussen beide is. Een min in de kolom Begroting en de kolom Jaarrekening staat voor een last. Een min in de kolom Verschil betekent een nadelig verschil: er is meer uitgegeven of minder ontvangen dan begroot. Een plus betekent een voordelig verschil: er is minder uitgegeven dan begroot of meer ontvangen dan begroot.

Programma 0 Bestuur en ondersteuning (per saldo € 992.000 nadeel)
Dit nadeel is op hoofdlijnen te verklaren door extra stortingen die in de pensioenvoorzieningen voor de (ex) wethouders moesten worden gedaan als gevolg van de lage rentestand en de aangepaste sterftetabel. Daarnaast is er in 2019 een verplichte voorziening gevormd voor nog uit te betalen wachtgelden aan voormalig wethouders. Verder zijn de kosten van het uitbesteed onderhoud van gebouwen en installaties hoger uitgevallen. De baten voor uitgifte paspoorten en overige dienstverlening, incl. huwelijken en ID-bewijzen zijn lager uitgevallen dan geraamd.

Programma 1 Veiligheid (per saldo € 286.000 voordeel)
Het voordeel bestaat uit het terugvloeien van het voordelig resultaat van de Veiligheids Regio Haaglanden (VRH) 2018 naar de deelnemende gemeenten en de lager uitgevallen kosten van de regeling Functioneel Leeftijdsontslag (FLO) in 2019.

Programma 2 Verkeer en vervoer (per saldo € 775.000 voordeel)
Dit voordeel is enerzijds voornamelijk ontstaan door onderuitputting op de (stelpost) kapitaallasten die waren voorzien voor het project Bereikbaarheid Stompwijk. Tevens is een deel van het budget planmatig onderhoud wegen niet besteed. Anderzijds is er een voordeel op ontvangen leges de doordat er substantieel meer vergunningen verleend zijn aan Nutsbedrijven voor het leggen van kabels en leidingen.

Programma 3 Economie (per saldo € 304.000 voordeel)
Het voordeel betreft met name nog niet (volledig) gerealiseerde werkzaamheden inzake de projecten "Aanpak Huyenskwartier" en "Aanpak Julianabaan". Daarnaast vindt het uitrollen van het promotieplan Toerisme - waarmee in 2019 is gestart -  in 2020 plaats.

Programma 4 Onderwijs (per saldo € 214.000 voordeel)
Het voordeel betreft enerzijds de lagere uitgaven aan de huur van tijdelijke huisvesting voor (verhuizingen van) schoolgebouwen. In 2019 is het gebouw dat hiervoor wordt gehuurd, niet gebruikt voor onderwijshuisvesting maar is tijdelijk anti-kraak verhuurd. Daarnaast zijn er meerdere kleinere voor- en nadelen in het taakveld onderwijsbeleid bijvoorbeeld voor schoolzwemmen, laaggeletterdheid en onderwijsachterstandenbeleid. Door een toenemende vraag naar maatwerk in het leerlingenvervoer stijgen de kosten en is daarvoor in 2019 een tekort ontstaan.

Programma 6 Sociaal Domein (per saldo € 3.650.000 nadeel)
Het nadeel op dit taakveld is met name ontstaan door de kosten Wmo en de jeugdhulp.

De lasten voor jeugdhulp zijn € 3,1 miljoen hoger dan geraamd in 2019. Tegenover deze kostenstijging staat de compensatie van € 2,6 miljoen die de gemeente via het gemeentefonds heeft ontvangen voor gestegen kosten Voogdij en 18+. Deze baten staan verantwoord onder programma Algemene dekkingsmiddelen en Onvoorzien.

In 2019 zagen we dat het beroep op ondersteuning via de Wmo behoorlijk toenam, vooral voor inwoners met GGZ-problematiek én de invoering van het abonnementstarief leidt tot een grotere aanzuigende werking dan verwacht. De Wmo kosten kwamen circa € 1 miljoen hoger uit dan oorspronkelijk begroot.

Daarnaast is er een voordeel ontstaan door teruggevorderde subsidiebedragen uit 2018 (circa € 200.000) en lopende projecten die nog in 2020 doorlopen (circa € 250.000).

Programma 8 VHROSV (per saldo € 1.138.000 voordeel)
Dit voordeel ten opzichte van de begroting wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat in 2019 in het kader van het stedelijke vernieuwingsproject Leidsekade/Venestraat slechts de voorbereidingskosten zijn gemaakt. Daarnaast zijn er met betrekking tot de Wabo minder kosten gemaakt en is minder besteed aan sociale woningbouw projecten. En er een voordeel als gevolg van het afstoten van gemeentelijk vastgoed en verkoop van een gebouw aan de Roeringlaan.

Programma 10 Algemene Dekkingsmiddelen en Onvoorzien (per saldo € 3.945.000 voordeel)

Dit voordeel wordt vooral verklaard door hoger dan verwachte inkomsten uit het gemeentefonds (€ 3,4 miljoen). Betreft met name een compensatie van € 2,6 miljoen die de gemeente via het gemeentefonds heeft ontvangen voor gestegen kosten Voogdij en 18+ over 2018. Daarnaast zijn de inkomsten uit het ontvangen dividend van Eneco hoger uitgevallen (€ 0,5 miljoen).

Programma 14 Overhead (per saldo € 881.000 voordeel)
Ten opzichte van de begroting 2019 is op overhead een voordeel ontstaan, omdat in 2019 meer kosten zijn doorbelast naar de taakvelden. Daarnaast zijn er meer bijdragen ontvangen van derden voor personeel dat extern is gedetacheerd en zijn vergoedingen van het UWV ontvangen.

Weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen is een soort financiële buffer: het is het vermogen van de gemeente om financiële tegenvallers op te kunnen vangen en haar taken te kunnen voortzetten. Het weerstandsvermogen is afhankelijk van de weerstandscapaciteit (het totaal van algemene reserves en de post onvoorzien) en van het risicoprofiel (totaal van risico’s). Het weerstandsvermogen van de gemeente is goed te noemen, omdat de huidige weerstandscapaciteit ruim voldoende is om eventuele risico’s die de gemeente nu kan zien op te kunnen vangen.

Realisatie investeringsplan 2019
Voor 2019 stond een bedrag van € 31,8 miljoen aan geplande investeringen op de rol. In werkelijkheid is dat € 17,0 miljoen geworden. Dit betekent dat in 2019 circa 53,4% van het totaal beschikbare investeringsbedrag is uitgegeven. Een aantal investeringsbedragen die onder andere betrekking hebben op het project Bereikbaarheid Stompwijk (aanleg Veenpoldersweg c.a.), uitvoering Verkeer- en Vervoersplan, nieuwbouw/renovatie van scholen, vervanging verkeersregelinstallaties, kunstgrasvelden en rioolvervangingen, met een totaalwaarde van circa € 13,4 miljoen worden doorgeschoven naar 2020. Dit zijn met name investeringen die onderdeel uit maken van grote meerjarige projecten, waarvan de uitvoering vertraging heeft opgelopen door bezwaren, extra onderzoek of overleg. In de bijlagen is een overzicht van de realisatie investeringsplan opgenomen.