Balans met toelichting

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa zijn investeringen in duurzame tastbare zaken en worden veelal langer dan 1 jaar gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt in investeringen met een economisch nut en investeringen met maatschappelijk nut. Daarnaast is een categorie opgenomen voor activa met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing geheven kan worden zoals bijvoorbeeld riolering.

Investeringen met een economisch nut

Binnen de investeringen met een economisch nut heeft een herrubricering plaatsgevonden. Dit betreft het project Nieuwbouw Maartens / Novumhal welke voorheen was opgenomen bij de overige materiële vaste activa en is omgezet naar de bedrijfsgebouwen.

De belangrijkste (vermeerderingen op) investeringen met een economisch nut in 2019 betreffen:

Bedrijfsgebouwen
In 2019 is circa € 4,5 miljoen geïnvesteerd in (nieuwbouw) schoolgebouwen. De belangrijkste investeringen zijn nieuwbouw van de basisscholen De wegwijzer, Pius X en Maerten v.d. Velde, de nieuwbouw voor voortgezet onderwijs, het Veurs College Voorburg en voor een bedrag van circa € 2,7 miljoen is er geïnvesteerd in het project Nieuwbouw Maartens / Novumhal.

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
In 2019 is circa € 3 miljoen geïnvesteerd in het project Bereikbaarheid Stompwijk en circa € 1,1 miljoen in de renovatie en vervanging van (kunstgras)velden op de diverse sportvelden. Hiervan is de vervanging van het hoofdveld van sportpark Westvliet de grootste investering (€ 0,6 miljoen).
In het kader van het project Bereikbaarheid Stompwijk zijn ten behoeve van de Stompwijkse Weg en de Veenpoldersweg bijdragen van derden ontvangen.

Vervoersmiddelen
In 2019 zijn dertien gemeentelijke bedrijfsvoertuigen ten behoeve van de buitendienst vervangen. Dit betreft drie caddy's, zes pick-ups en vier personenauto's. Daarnaast is een bijdrage van derden ontvangen voor de overname van een van de bedrijfsauto's.

Machines, apparatuur en installaties
In het kader van het project de moderne overheid is in 2019 voor een bedrag van circa € 0,4 miljoen geïnvesteerd in de aanschaf en vervanging van automatiseringsapparatuur. Daarnaast is voor circa € 0,2 miljoen geïnvesteerd in de vervanging van de audio en visuele installatie in de raadzaal. Tevens is er voor een bedrag van circa € 0,3 miljoen geïnvesteerd in onder andere E-laadpalen voor de elektrische dienstvoertuigen en vervangen van software van de wettelijke basisregistraties.  

Overige materiële vaste activa
In 2019 is circa € 0,2 miljoen geïnvesteerd in aanpassingen bij een tweetal sportparken en sporthal Forum Kwadraat.

Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

De belangrijkste vermeerderingen op deze investeringen in 2019 betreffen het vervangen van rioleringen ( € 2,1 miljoen), het project Maatregelen ten behoeve van de bui van de eeuw 2019 (€ 0,2 miljoen) en de
vervanging van rioolinstallaties ( € 0,2 miljoen).
De vervanging van rioleringen betreft met name het project Nieuwstraat (€ 1,2 miljoen) en diverse andere projecten, zoals de van Deventerlaan, van Ruysdaellaan en Strabolaan (totaal € 0,9 miljoen).

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

De belangrijkste (vermeerderingen op) investeringen in 2019 betreffen:

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken
De investeringen van circa € 3,0 miljoen hebben betrekking op de door de gemeente uitgevoerde civieltechnische werken aan wegen, groot onderhoud kunstwerken, voorzieningen openbare verlichting, verkeerslichten, waterspoorpark, groenvoorzieningen en speelplaatsen.
De belangrijkste investeringen in 2019 zijn de Reconstructie Nieuwstraat-Damhouderstraat (€ 1,0 miljoen), vervanging asfalt diverse wegen en fietspaden (€ 0,8 miljoen) en vervanging openbare verlichting en verkeersregelinstallatie (totaal € 0,7 miljoen).
Daarnaast is een bijdrage van derden ontvangen voor de reconstructie Nieuwstraat-Damhouderstraat.

Overige materiële vaste activa
In 2019 is geïnvesteerd in de vervanging van speelvoorzieningen (€ 0,5 miljoen), de uitvoering van het verkeer- en vervoerplan (€ 0,2 miljoen) en de buitenruimte Kulturhus Stompwijk (€ 0,3 miljoen).
Daarnaast is een bijdragen van derden ontvangen voor het project duurzaam veilig Rembrandtlaan.

Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut hebben betrekking op investeringen in wegen, bruggen, openbaar groen, openbaar water etc. Zij hebben geen economisch nut en zijn niet verhandelbaar. Voor deze investeringen gaf het BBV tot 2017 de voorkeur aan niet activeren dan wel in zo kort mogelijke termijn afschrijven, maar was activeren niet verboden. In 2017 is het BBV gewijzigd en moeten deze investeringen verplicht geactiveerd en afgeschreven worden gedurende de gebruiksduur. Vooruitlopende op deze wijziging in het BBV heeft de gemeente in de Financiële Beheersverordening 2016 de wijziging al doorgevoerd, waardoor de gemeente deze regel hanteert vanaf het boekjaar 2016.

Dit betekent dat er een verschil is tussen de waardering van deze investeringen voor en na 2016. Om inzicht te geven in het deel van de activa dat wel vergelijkbaar is qua systematiek, wordt in het navolgende verloopoverzicht een scheiding aangebracht tussen het bedrag dat volgens de oude systematiek is verantwoord en het deel volgens de nieuwe systematiek.

Financiële vaste activa

De specificatie van de financiële vaste activa is als volgt:

Overige uitzettingen (met een rentetypische looptijd van een jaar en langer)

SVN (starters)leningen
Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVN) zet op voordracht van de gemeente leningen uit in de sector volkshuisvesting, de gemeente verstrekt door tussenkomst van het SVN de bedragen voor de leningen. Tussen het SVN en de gemeente bestaat daarvoor een rekening-courant verhouding, op deze rekening courant worden ontvangen rente en aflossingen op leningen bijgestort en komen verstrekte leningen in mindering.
De gemeente kan de gelden in rekening-courant opnemen of gebruiken voor nieuwe leningen. De rekening-courant heeft een rente-typische looptijd van minder dan één jaar (de rente kan dagelijks wijzigen), reden waarom de rekening-courant als vlottende activa is opgenomen op de balans.
De totale stand van uitgezette leningen per 31 december 2019 is € 1,2 miljoen. In 2019 is voor een bedrag van € 0,32 miljoen afgelost.

Overige vorderingen
De teruggave btw met betrekking tot het sportcomplex Westvliet werd in 7 termijnen, van 2013 t/m 2019, van de belastingdienst terug ontvangen. In 2019 is op deze vordering het restant van € 22.000 ontvangen.

Kapitaalverstrekkingen

Deelnemingen

De specificatie van het onderdeel deelnemingen is als volgt:

De gemeente is in bezit van 170.776 aandelen van Stedin Holding N.V. (voorheen Eneco Holding N.V.), 170.776 aandelen Eneco Groep (3,44% van het aandelenkapitaal), 231.593 aandelen Dunea en 203.190 aandelen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten. De gemeente was tevens voor 25% medeaandeelhouder in een samenwerkingsverband in afvalverwerking genaamd Coördinatie Afvalverwerking Zuid-Holland. Dit samenwerkingsverband is opgeheven. De boekwaarde van genoemde aandelen is gebaseerd op de oorspronkelijke verkrijgingswaarde.

Op 31 januari 2017 is Eneco Holding N.V. gesplitst in Eneco Groep (het energiebedrijf) en Stedin Groep (de netwerkgroep met de netbeheerder). Dit is gerealiseerd door alle aandelen die door Eneco Holding N.V. werden gehouden in het energiebedrijf als dividend in natura uit te keren aan de aandeelhouders van Eneco Holding N.V. De balanswaarde van de aandelen Eneco Groep is daarom nihil. Op 31 januari 2017 heeft -na splitsing- een naamswijziging plaatsgevonden van Eneco Holding N.V. naar Stedin Holding N.V. De balanswaarde van Stedin Holding N.V. is gelijk aan de balanswaarde van de voormalige Eneco Holding N.V.

De gemeente gaat de aandelen Eneco Groep (het energiebedrijf) in 2020 af stoten. De verkoopwaarde bedraagt 140 miljoen. De boekwaarde van deze aandelen is nihil.

Overige langlopende leningen (u/g)
Dit betreffen hypothecaire geldleningen die aan personeel zijn verstrekt. Per ultimo 2019 staat er nog 1 geldlening uit. De gemeente verstrekt sinds 2002 geen nieuwe hypothecaire geldleningen meer aan het eigen personeel.

Voorraden

Voor het berekenen van de balanswaarden van de voorraden worden op de (boek)waarden van de grondexploitaties de gevormde verliesvoorziening(en) in mindering gebracht. In het kort ziet het verloop van de balanswaarden van de voorraden er als volgt uit.

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst naar de volgende categorie:

Van de bouwgronden in exploitatie kan van het verloop van de boekwaarden in 2019 het volgende overzicht worden weergegeven.

Het resultaat van de grondexploitatie is sterk afhankelijk van de te realiseren verkoopprijzen van het te realiseren woningbouwprogramma. Deze verkoopprijzen zijn geschat door externe deskundigen. Omdat de ingeschatte verkoopprijzen prognoses betreffen en op dit moment niet met zekerheid zijn vast te stellen, is een bandbreedte waarneembaar.

Vlietvoorde
Het resultaat van de grondexploitatie bedraagt op basis van de boekwaarde per 31 december 2019 en de nog te realiseren inkomsten en uitgaven (volgens de 1e herziening grondexploitatie 2020) € 4,7 miljoen op 31 december 2025 de einddatum van het project.

Leidschendam centrum
De gemeente heeft een grondpositie in Leidschendam centrum. Uitgangspunt is dat de gemaakte kosten worden gedekt uit de grondverkopen in 2020 tot en met 2022. Eind 2022 sluit deze grondexploitatie.

Klein Plaspoelpolder
Het resultaat van de grondexploitatie bedraagt op basis van de boekwaarde per 31 december 2019 en de nog te realiseren inkomsten en uitgaven (volgens de 1e herziening grondexploitatie 2020) € 0,06 miljoen op 31 december 2025 de einddatum van het project.
De gemeentelijke grondexploitatie betreft de deelgebieden 2, 3B en 4. De ontwikkeling voor deellocatie 3b en 4 is voorlopig op een lager pitje gezet in afwachting van de resultaten naar het onderzoek bereikbaarheid Damcentrum.

Rijnlandlaan
Het resultaat van de grondexploitatie bedraagt op basis van de boekwaarde per 31 december 2019 en de nog te realiseren inkomsten en uitgaven (volgens de 1e herziening grondexploitaties 2020) € 0,27 miljoen op 31 december 2022 de einddatum van het project.

In de paragraaf grondbeleid wordt dieper ingegaan op de toekomstige ontwikkelingen van de grondexploitaties. Hieronder volgt een verloop van de verliesvoorziening op grond van de 1^e herziening 2020.

De voorziening voor verlieslatende complexen mag maximaal voor de hoogte van de boekwaarde in mindering worden gebracht op de boekwaarde. Het restant wordt als voorziening gepresenteerd. Dat betekent dat de voorziening voor Rijnlandlaan eind 2019 in zijn geheel onder de voorzieningen (vaste passiva) wordt gepresenteerd.

Voorziening grondexploitatie Vlietvoorde
De verliesvoorziening voor de grondexploitatie Vlietvoorde per 31 december 2019 is gebaseerd op de 1e herziening van de grondexploitatie in 2020. De gemeente houdt bij het treffen van de voorziening rekening met de verwachte toekomstige rentelasten en prijsstijgingen en treft een voorziening op eindwaarde van € 4,7 miljoen.           

Voorziening grondexploitatie Rijnlandlaan
De verliesvoorziening voor de grondexploitatie Rijnlandlaan per 31 december 2019 is gebaseerd op de 1e herziening van de grondexploitatie in 2020. De gemeente houdt bij het treffen van de voorziening rekening met de verwachte toekomstige rentelasten en prijsstijgingen en treft een voorziening op eindwaarde van € 0,27 miljoen. Deze voorziening is conform BBV voorschriften volledig overgeheveld naar het balans onderdeel voorzieningen.          

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar:

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarden onder aftrek van de oninbare bedragen en worden als volgt gespecificeerd.

Vorderingen Rijksbelastingen
Deze post heeft hoofdzakelijk betrekking op een vordering op het BTW-Compensatiefonds, die ultimo juni 2020 wordt ontvangen.

Uitzettingen in 's Rijks schatkist met rente typische looptijd van < 1 jaar
Onder deze post wordt het schatkistbankieren verantwoord. De gemeente is verplicht om een overtollig banksaldo bij het Rijk te plaatsen, rekening houdend met het drempelbedrag.
Per balansdata 2018 was er € 2 miljoen euro uitgezet bij het Rijk, eind 2019 bedroeg het saldo € 3 miljoen. In onderstaande tabel is aangegeven welk bedrag de gemeente op de bankrekening had en welk drempelbedrag in acht genomen moet worden. Voor de bepaling van het bedrag dat de gemeente op dag-basis gemiddeld als banksaldo aanhoudt, wordt een negatief banksaldo niet meegerekend. Het normbedrag is niet overschreden.

Rekening-courantverhoudingen
Rekening-courant bestaat uit het direct opvraagbare rekening-courant saldo met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN) bedraag ad € 3,1 miljoen.

Debiteuren
De stand van de debiteuren betreft een momentopname. Sturing op invordering en debiteurenstanden is een continue proces binnen de gemeente en zal ook de komende jaren onder de aandacht blijven.

In onderstaande tabel is de stand en het verloop van de voorziening voor dubieuze debiteuren weergegeven.

In 2019 is voor een totaal bedrag van € 652.000 oninbaar verklaard.

Overige vordering terugbetaling 75% regeling BBZ/IOAW
Op grond van de 75% regeling bij de BBZ was tot en met 2018 een aanpassing op de debiteurenpositie doorgevoerd. Eind 2019 zijn de regels omtrent deze verplichting gewijzigd. Het onderdeel leningen levensonderhoud € 623.000 valt op basis van deze nieuwe regels vrij doordat de gemeente de ontvangen baten niet meer voor 75% hoeft af te dragen aan het Rijk. Het onderdeel leningen bedrijfskapitaal BBZ € 185.000 is als een voorwaardelijke verplichting opgenomen onder de passiva.

Liquide  middelen

De liquide middelen bestaan uit banksaldi bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de ING.
Per 31-12-2018 waren beide banksaldi positief. Per 31-12-2019 is het tegoed bij de ING-bank afgerond € 13.000. Het saldo bij de BNG bedraagt per 31-12-2019 € 1,8 miljoen negatief en is opgenomen onder de vlottende passiva.    

Het maximale krediet op de rekening-courant van de BNG bedraagt € 16 miljoen. Dit bestaat uit een kredietlimiet van € 10 miljoen en een intra-dag limiet van € 6 miljoen.

Overlopende activa

Onder de overlopende activa zijn opgenomen de door de gemeente nog te ontvangen c.q. vooruitbetaalde bedragen.

Overige overlopende activa

De overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen zijn eind 2019 € 15,7 miljoen. De belangrijkste posten die vallen onder de overige overlopende activa zijn onder andere:

• nog te ontvangen post aan verkoop grond € 0,7 miljoen
• nog te ontvangen exploitatietekort DSW van € 0,3 miljoen
• nog te ontvangen Sociaal deelfonds 2019 € 2,6 miljoen
• nog te ontvangen BBZ en BUIG € 2,1 miljoen
• vooruitbetaalde post aan diverse zorgaanbieders jeugdzorg in natura van in totaal € 1,1 miljoen
• vooruitbetaalde post aan Avalex in verband met de DVO bijdrage van € 1,4 miljoen
• gemeentelijke bijdrage Veiligheidsregio Haaglanden van € 2,9 miljoen
• gemeentelijke bijdrage omgevingsdienst Haaglanden van € 0,4 miljoen

Eigen vermogen

Reserves

Reserves worden onderscheiden in algemene reserves en bestemmingsreserves.

Het verloop van de reserves is in 2019 als volgt:

Het eigen vermogen is in 2019 met € 9,4 miljoen afgenomen. Onderstaand wordt puntsgewijs ingegaan op enkele belangrijke mutaties in de reserves.

Algemene reserve met bufferfunctie
De algemene reserve met bufferfunctie is bestemd voor het opvangen van financiële gevolgen van calamiteiten en risico’s (exclusief die van grondexploitaties). De reserve vormt een belangrijk deel van de weerstandscapaciteit.

In 2019 is op basis van risico's uit de paragraaf weerstandsvermogen € 2.776.000 gestort ten lasten van de algemene reserve vrij besteedbaar.

Algemene reserve vrij besteedbaar
Deze reserve is onderdeel van de weerstandscapaciteit. Op deze reserve rusten geen claims, de middelen zijn vrij besteedbaar.

In 2019 is het negatieve jaarrekeningresultaat 2018 van € 1.695.000 aan deze reserve onttrokken. Verder hebben er diverse onttrekkingen plaatsgevonden ter dekking van incidentele lasten zoals, parkeerterrein Venestraat, herinrichting Nieuwstraat, project omgekeerd inzamelen, project de Heuvel, groot onderhoud speeltuin, subsidies duurzame maatregelen, verkeersmaatregelen Huygenkwartier en actieplan zelfstandig wonen.Daarnaast is er onder andere € 456.000 in deze reserve gestort vanuit de bestemmingsreserve de Rietvink, omdat het project de Rietvink minder duur is uitgevallen dan geraamd waardoor een deel van de bestemmingsreserve de Rietvink terug kan naar de algemene reserve.

Reserve Stedelijke vernieuwing
Deze reserve is bestemd voor Stedelijke vernieuwing. Stedelijke vernieuwing is een programmatische aanpak die verbindingen legt tussen verschillende beleidsterreinen (o.a. wonen, welzijn, duurzaamheid, ruimtelijke ontwikkeling en wijkgericht werken) om zo een impuls te geven aan de leefbaarheid in de wijken en buurten.

In 2019 is de verkoopopbrengst van de bouwkavel Dobbelaan 10 van € 180.000 aan de reserve toegevoegd.

Reserve dekking afschrijvingslasten
De reserve is voor de dekking van afschrijvingslasten van (geactiveerde) investeringen die in overeenstemming met de besluitvorming ten laste van éénmalige middelen komen

In 2019 is het project De Rietvink en het deelproject Stompwijkseweg afgerond. Ter dekking van toekomstige afschrijvingslasten van deze projecten is vanuit de reserve de Rietvink en vanuit de reserve bereikbaarheid Stompwijk in totaal € 10.757.400 in de reserve dekking afschrijvingslasten gestort. Daarnaast is er ruim € 581.000 aan de reserve dekking afschrijvingslasten onttrekken ter dekking van jaarlijkse afschrijvingslasten van al eerder afgeronde projecten.

Reserve herwaardering activa
Deze reserve is ingesteld naar aanleiding van de stelselwijziging afschrijving activa. De afschrijving van de activa is in 2010 omgezet van een lineaire naar een annuïtaire afschrijving. Dit geeft na verloop van tijd hogere lasten die gedekt worden door deze reserve.

In 2019 is een bedrag van € 450.000 aan de reserve onttrokken voor de dekking van afschrijvingslasten.

Reserve Bereikbaarheid Stompwijk
De reserve is bestemd voor de dekking van de afschrijvingslasten die samenhangen met de investeringen in de renovatie van de Stompwijkseweg, de dr. Van Noortstraat en de aanleg van de Verbindingsweg.

In 2019 is het deelproject Stompwijkseweg afgerond. Ter dekking van toekomstige afschrijvingslasten is aan deze reserve € 7.328.394 onttrokken en gestort in de reserve dekking afschrijvingslasten.

Reserve Rietvink
De reserve is bestemd voor de dekking van de afschrijvingslasten die samenhangen met de investeringen in het kader van het project de Rietvink.

Het project de Rietvink is in 2019 afgerond, waardoor het restant van deze reserve (€ 4.275.066) moet worden onttrokken. Er wordt € 3.429.006 gestort in de reserve dekking afschrijvingslasten om toekomstige afschrijvingslasten van het project de Rietvink te kunnen dekken. Daarnaast wordt er € 350.000 gestort in de reserve nazorg de Rietvink, omdat er naar verwachting in de toekomst nog lasten zullen volgen. Het resterende bedrag van de reserve de Rietvink wordt, na aftrek van rente tijdens de bouw, gestort in de algemene reserve vrij besteedbaar.

Nazorg Rietvink
Werkzaamheden die in het kader van nazorg nog plaats moeten vinden in het project Rietvink

Vanuit de reserve de Rietvink is € 350.000 in deze reserve gestort ter dekking van nagekomen lasten van het oorspronkelijke project de Rietvink.

Reserve Verevening sociale woningbouw
De reserve Verevening sociale woningbouw voor de financiële bijdragen en onttrekkingen in het kader van de realisatie van 30% sociale woningbouw. Indien in woningbouwplannen in Leidschendam-Voorburg minder dan 30% of geen sociale woningen zijn opgenomen, is de projectontwikkelaar verplicht een financiële bijdrage te storten in het vereveningsfonds. Wanneer de projectontwikkelaar juist meer dan 30% sociale woningen wenst te realiseren, dan ontvangt de projectontwikkelaar een bijdrage uit het fonds, mits het saldo van het fonds dit toelaat.

In 2019 hebben zich geen ontwikkelingen voorgedaan die van invloed zijn geweest op deze reserve.

Emu-saldo (Europese Monetaire Unie)

In het bestuurlijk akkoord ‘Beheersen EMU-saldo lokale overheid’ is onder andere afgesproken dat in de begrotingen en de daarbij behorende jaarrekening van gemeenschappelijke regelingen, gemeenten en provincies het EMU-saldo wordt opgenomen. Hiermee wordt een goede informatievoorziening beoogd die essentieel is voor het op macroniveau monitoren en beheersen van het EMU-saldo en voor het onderhoud van het gemeente- en provinciefonds.

Voor een toelichting op de verschillen tussen begroting en realisatie, zie de financiële samenvatting bij de programma’s en de toelichting op de balans.

Vreemd vermogen

Voorzieningen

Voorzieningen worden onderscheiden in:

• Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s die op balansdatum onzeker zijn;
• Voorzieningen ter egalisering van kosten;
• Voorzieningen voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven;
• Voorzieningen voor middelen van derden.

Het verloop van de voorzieningen is in 2019 als volgt:

Onderstaand wordt puntsgewijs ingegaan op enkele belangrijke mutaties in de voorzieningen:

Voorziening ingegane pensioenen wethouders
De voorziening pensioenen wethouders is gevormd voor toekomstige pensioenverplichtingen aan gewezen wethouders, waarvan de pensioenaanspraak in eigen beheer wordt gehouden. De hoogte van de voorziening wordt jaarlijks bepaald aan de hand van actuariële berekeningen en is opgenomen tegen contante waarde. De berekeningen zijn gebaseerd op de actuele rekenrente en sterftetabel.

Er heeft in 2019 een extra storting in de voorziening plaatsgevonden. De omvang van de voorzieningen is bij alle gemeenten in 2019 t.o.v. 2018 gestegen. Dit heeft een aantal oorzaken, waarvan de extreem lage rekenrente (vastgesteld door DNB) de hoofdoorzaak is.

Voorziening toekomstige pensioenen wethouders

De Voorziening toekomstige pensioenen wethouders is ingesteld naar aanleiding van het afgelopen APPA-plan voor de wethouders. In het kader van de backservice verplichtingen is deze ondergebracht bij een verzekeraar onder de naam APPA-fonds (algemene pensioenwet politieke ambtsdragers). De hoogte van de voorziening heeft betrekking op het deel dat nog niet door het fonds is gedekt.

Er heeft een extra storting in de voorziening plaatsgevonden. De omvang van de voorzieningen is bij alle gemeenten in 2019 t.o.v. 2018 gestegen. Dit heeft een aantal oorzaken, waarvan de extreem lage rekenrente (vastgesteld door DNB) de hoofdoorzaak is.

Voorziening wachtgelden wethouders

Deze voorziening dekt de verwachte kosten van ingegane wachtgelden van voormalig wethouders.

Deze voorziening is in 2019 gevormd. De omvang van de voorziening per balansdatum is gebaseerd op de kosten van wachtgeld van 1 januari 2020 tot het einde van de wachtgeldperiode van 4 voormalig wethouders. Vanaf de balansdatum is de verplichting voor 1 wethouder nog 75 maanden en voor 3 wethouders nog 19 maanden. Uitgangspunt is het bedrag dat in 2019 aan deze voormalig wethouders is uitbetaald.

Voorziening Klein Plaspoelpolder facilitair

De Voorziening Klein Plaspoelpolder facilitair is gevormd naar aanleiding van de gebiedsontwikkeling Klein Plaspoelpolder waarbij een gedeelte van de plankosten gerelateerd aan de facilitaire deelgebieden vooralsnog niet kan worden verhaald.

Op basis van de 1e herziening grondexploitaties 2020 moet rekening gehouden worden met een verlies op de facilitaire deelgebieden van € 341.000 op eindwaarde.

Voorziening grondexploitatie Rijnlandlaan

Dekken van het verlies van deze grondexploitatie. De voorziening heeft een omvang ter grootte van het verlies op de einddatum (eindwaarde).

De BBV-regels luiden dat een voorziening moet worden gevormd ter grootte van het verlies van de grondexploitatie. Als de boekwaarde van die grondexploitatie groter is dan de omvang van de voorziening (het verlies op eindwaarde), dan wordt de voorziening gepresenteerd als waardecorrectie op de boekwaarde. Dat betekent dat de boekwaarde wordt verlaagd met de voorziening. Als de boekwaarde echter lager is dan de omvang van de voorziening (in dit geval is de boekwaarde negatief), dan wordt de voorziening aan de passiefzijde van de balans gepresenteerd voor het bedrag dat de voorziening de boekwaarde overschrijdt. Op basis van de 1e herziening grondexploitaties 2020  is de omvang van de verliesvoorziening (op eindwaarde) bepaald op € 268.000.

Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen
De voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen is gevormd voor de toekomstige uitgaven voor groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen op basis van meerjarige onderhoudsprogramma’s (MOP’s).

In 2019 is een bedrag van € 1.325.395,- in de voorziening gestort voor toekomstig groot onderhoud. Daarnaast is er ten laste van de voorziening € 954.751,- besteed aan groot onderhoud gebouwen.

Voorziening onderhoud wegen

Op basis van een beleidsplan voor het onderhoud van wegen vinden stortingen en onttrekkingen binnen deze voorziening plaats.

Voorziening onderhoud wegen start in 2020 zoals besloten is door de raad.

Voorziening Nazorg Nieuwstraat

De voorziening nazorg Nieuwstraat is gevormd voor onder andere de kosten van nazorg van de vervuilde ondergrond van de voormalige gasfabriek aan de Nieuwstraat en de grondwatermonitor Klaverweide.

De uitgaven in 2019 zijn verrekend met de vooruit ontvangen subsidie bijdrage van de provincie.

Voorziening riolering (investeringen)

Met ingang van 2019 hebben wij deze voorziening conform de huidige regelgeving toegevoegd aan de Voorziening Riolering (egalisatie)

Voorziening afkoopsommen grafonderhoud
De voorziening afkoopsommen grafonderhoud is gevormd om de toekomstige lasten te dekken van onderhoudswerkzaamheden aan graven, waarvan de eigenaar de onderhoudsplicht heeft overgedragen aan de gemeente door het betalen van een afkoopsom. Ontvangen afkoopsommen worden toegevoegd aan de voorziening en vallen in twintig jaar vrij ten gunste van de exploitatie van begraafplaatsen voor de dekking van de onderhoudskosten.

Voorziening zwerfafval

De voorziening zwerfafval is gevormd om een extra impuls te geven aan de gemeentelijke aanpak van zwerfafval. Jaarlijks ontvangt de gemeente van Nedvang een vergoeding voor extra aanpak van zwerfafva en wordt het saldo van baten (bijdrage Nedvang) en lasten (kosten aanpak zwerfafval) verrekend met de voorziening.

In 2019 heeft de gemeente niet alle ontvangen subsidie (€ 86.872) uitgegeven aan de aanpak zwerfafval. Daarom is in de voorziening een storting gedaan van € 23.872. Dit bedrag wordt de komende jaren alsnog besteed aan de aanpak zwerfafval. Ook heeft er een onttrekking aan de voorziening plaatsgevonden van € 16.755, dit om het saldo van de voorziening per 31-12-2019 op het juiste niveau te brengen.

Voorziening riolering (egalisatie)

De voorziening riolering (art. 44.2) is gevormd om in geval van nog niet uitgevoerd werk bij investeringen de onderbesteding op kapitaallasten te doteren aan de voorziening (artikel 44, lid 2 BBV). Deze voorziening wordt aangewend ter dekking van toekomstige extra kapitaallasten en/of voor (toekomstige) tekorten op het product Riolering.

In 2019 is een bedrag van € 585.147 toegevoegd als gevolg van een voordeel op kapitaallasten door een afwijking in het realisatietempo van de vervangingsinvesteringen. Daarnaast is een bedrag van € 287.487 onttrokken als gevolg van een nadeel op de riooluitgaven. Dit resulteert in een storting in de voorziening per saldo van € 297.660.

Voorziening afval (egalisatie)

De voorziening afval (art. 44.2) is gevormd om in geval van onder- of overbesteding op de geraamde afval-uitgaven, waarvoor via het afvalstoffentarief inkomsten zijn verworven, het resultaat tussen afval-inkomsten en –uitgaven in te storten of te onttrekken aan de voorziening.

In 2019 is een bedrag van € 420.000 in de voorziening gestort en betreft een bedrag van € 400.000 dat gereserveerd is voor het project Het Nieuwe Inzamelen (HNI). De storting van € 20.000 is het gevolg van een onderbesteding op het product Afval.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer:

Tot de vaste schulden behoren de opgenomen langlopende geldleningen met een oorspronkelijke looptijd van één jaar of langer en de waarborgsommen. Het verloop en de opbouw van de langlopende schulden is als volgt:

Onderhandse leningen van binnenlandse banken
In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de leningen portefeuille langlopende geldleningen in 2019 weergegeven. In 2019 zijn 4 langlopende leningen aangetrokken. Het betrof drie leningen voor een totaalbedrag van € 28,5 miljoen aangetrokken voor de projectfinanciering van Vlietvoorde € 21,5 miljoen daarvan betrof de herfinanciering van een projectlening die in 2019 is afgelost.  
Daarnaast is ten behoeve van de totaalfinanciering een lening van € 15 mln. aangetrokken in verband met de afloop van een bestaande lening.  De in 2019 aangetrokken leningen zijn aangetrokken met een korte looptijd van iets langer dan 1 jaar. Vanaf oktober 2019 zijn geen nieuwe langlopende geldleningen aangetrokken.

VOF Leidschendam Centrum
De gemeente heeft gronden in het gebied Leidschendam Damcentrum verworven. De VOF Leidschendam Centrum (waar de gemeente voor 50% in deelneemt) heeft deze aankopen gefinancierd. Ook heeft de VOF in opdracht van de gemeente deze gronden gedeeltelijk bouwrijp gemaakt, deze uitgaven heeft de VOF voorgefinancierd. De voorfinancieringen door de VOF zijn een renteloze lening aan de gemeente. De gemeente lost deze lening af bij verkoop van de gronden aan de VOF.

Waarborgsommen
De waarborgsommen worden met ingang van de jaarrekening 2019 conform de BBV voorschriften opgenomen onder de vaste schulden (voorheen vlottende passiva, overige schulden).

Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar:

Deze netto-vlottende schulden worden als volgt gespecificeerd:

Overige kasgeldleningen
De stand van de aangetrokken kasgeldleningen per 31 december 2019 is € 23 miljoen (ultimo 2018 € 15 miljoen). Het gaat om twee kasgeldleningen. De eerst aangetrokken lening heeft een looptijd van 2 december 2019 tot 3 februari 2020 met een rente van 0,30% negatief. De laatst aangetrokken lening heeft een looptijd van 24 december 2019 tot 3 februari 2020 met een rente van 0,04% negatief.

Banksaldi
De banksaldi bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) en de ING waren eind 2018 beide positief en opgenomen onder vlottende activa. Per 31-12-2019 is het tegoed bij de ING-bank afgerond € 13.000 en staat eind 2019 wederom bij de vlottende activa. Het saldo bij de BNG bedraagt per 31-12-2019 € 1,8 miljoen negatief en is vermeld onder de vlottende passiva.

Crediteuren algemeen / kortlopende schulden aan publiekrechtelijke lichamen
Deze post betreft de nog te betalen facturen per 31 december 2019. Voor crediteuren algemeen ad € 7,6 miljoen per 31 december 2019, staat per 1 maart 2020 nog een bedrag open van € 51.485.

Overige kortlopende schulden
Per 31 december 2018 zijn in deze post opgenomen de waarborgsommen van derden ad € 28.000 en de nog af te dragen loonheffing over december 2018 van € 2.941.000. Per 31 december 2019 bestaat deze post uit de nog af te dragen loonheffing over december 2019 van € 3.045.000; de waarborgsommen zijn verantwoord onder de vaste schulden.

Overlopende passiva

Dit betreffen de door de gemeente verschuldigde (€ 12,4 miljoen) en vooruit ontvangen bedragen (€ 4,1 miljoen) per 31 december 2019.

a. Verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot uitbetaling komen, met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume
De belangrijkste verplichtingen hebben voor € 5,9 betrekking op gebied van jeugd, € 1,5 miljoen met betrekking tot uitkeringen voor gemeente Wassenaar en Voorschoten, € 0,5 miljoen inzake Wmo, € 0,4 miljoen in verband met de aanleg van 2 sportvelden, € 0,3 miljoen inzake regiotaxi en € 0,3 miljoen inzake Ooievaarspas.

b. Vooruit ontvangen overheidsbijdragen
Conform het BBV artikel 52a lid 1 wordt in de onderstaande tabel het verloop per uitkering met een specifiek bestedingsdoel weergegeven. De gemeente heeft van overheidsinstellingen bijdragen ontvangen voor de uitvoering van specifieke taken. Zolang de gemeente die taak nog niet (volledig) heeft uitgevoerd, blijft (een deel van) de ontvangen bijdrage als vooruit ontvangen verantwoord. Voor de opgenomen lasten heeft de gemeente de corresponderende taak uitgevoerd.

c. Overige vooruit ontvangen bedragen
Dit betreft onder andere € 0,4 miljoen kostenverhaal Klein Plaspoelpolder, Billiton locatie.

Terugbetaling i.v.m. 75% regeling BBZ/IOAW
Op grond van de 75% regeling bij de BBZ was tot en met 2018 een aanpassing op de Nog te betalen kosten doorgevoerd. Eind 2019 zijn de regels omtrent deze terugbetaling gewijzigd. Het onderdeel leningen levensonderhoud ad € 623.000 hoeft niet meer voor 75% te worden afgedragen aan het rijk. Dit bedrag is als incidentele bate vrijgevallen in de exploitatie. Het onderdeel leningen bedrijfskapitaal BBZ ad € 185.000 is als voorwaardelijke verplichting opgenomen onder de verplichtingen (zie a.)

Onderwijsachterstandenbeleid (OAB)
Doel van Onderwijsachterstandenbeleid is het ontwikkelen van beleid gericht op het voorkomen en bestrijden van onderwijsachterstanden van kinderen. Jaarlijks verstrekt het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen een subsidie, in 2019 is dat 2019 € 1.238.000 inclusief aanvullen en daarnaast een aanvulling van € 26.000 over 2018. De uitvoeringslasten waren € 1.238.000.

Geluidsanering Laan van NOI
Doel van het project ‘Geluidsanering Laan van NOI’ is, het beperken van de geluidsbelasting vanwege de spoorlijn Den Haag-Leiden bij 274 woningen door de aanleg van raildempers en de bouw van twee geluidschermen en incidenteel aanvullende gevelmaatregelen. In het kader van de subsidieregeling Sanering Verkeerslawaai verstrekt het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een bedrag van € 5.638.500 en Haaglanden/MRDH een bedrag van € 69.234. De laatste werkzaamheden worden in 2020 (Q1) afgerond.

Duin Horst en Weide
Doel van het project ‘Duin Horst en Weide’ is, het waarborgen van de landschappelijke, cultuurhistorische en ecologische authenticiteit van het gebied; het versterken van de vitaliteit en het vergroten van de beleefbaarheid in de Duin Horst & Weide. In het kader van de subsidieregeling "Gebiedsprogramma’s groen Zuid-Holland 2016" verstrekt de provincie Zuid-Holland een subsidie van € 2.400.000. De projecten lopen tot en met 2022.
De gemeente Leidschendam-Voorburg treedt namens de Landschapstafel als penvoerder (“penningmeester”) op voor de subsidieverantwoording aan de Provincie en de bevoorschotting en afrekening van de provinciale subsidie naar de andere samenwerkende partners (diverse gemeenten, DUNEA en Hoogheemraadschap van Rijnland).

MRDH - Fietspad Mgr.v. Steenlaan
Doel van het project ‘Duurzaam Veilig Project Steelaan’ is het bevorderen van het fiets- en openbaar vervoer gebruik en het verbeteren van de veiligheid. De fietspaden aan de Monseigneur van Steelaan worden dan middels het project verbreed en geasfalteerd. In het kader van de Subsidieverordening mobiliteitsfonds Haaglanden 2005 verstrekt de MRDH een vast subsidiebedrag van € 40.000. Het project wordt samen met het project rioolvervanging Strabolaan uitgevoerd in 2020 t/m 2021.

Fietsroute Weigelia
Doel van het VVP - project is het bevorderen van een veilige fietsverbinding als schakel in het netwerk hoofdfietsroutes door middel van een vrij liggend fietspad. Door de overgang van Stadsgewest Haaglanden naar de MRDH als subsidieverstrekker, is in een vroeg stadium een voorschot van € 175.000 ontvangen.

Duurzaam Veilig project Rembrandtlaan
Doel van het project ‘Duurzaam Veilig project Rembrandtlaan’ is het verkeersveiliger inrichten van de Rembrandtlaan, door (1) het aanleggen van vrij liggende fietspaden op de Rembrandtlaan en (2) de Rembrandtlaan inrichten als een schoolzone met verhoogde fiets- en voetgangersoversteekplaatsen, drempels en bijhorende bebording. In het kader van de Subsidieverordening mobiliteitsfonds Haaglanden 2005 verstrekt de MRDH een vaste subsidie van € 46.500. Het project wordt samen met het project rioolvervanging Strabolaan uitgevoerd in 2020 t/m 2021.

Project doorontwikkeling nazorgaanpak
Het project richt zich op de re-integratie van justitiabelen binnen de gemeente Leidschendam-Voorburg. De vraagstukken binnen het project zien toe op de nazorg van deze groep. De focus wordt gelegd op twee actielijnen, te weten de persoonlijke aanpak in nazorgtrajecten en alternatieve maatregelen omtrent recidiverisico. De bijdrage wordt verstrekt door het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Directoraat-Generaal Straffen en Beschermen, Directie Sanctietoepassing en Jeugd en is op 11 december 2018 toegekend. De totale bijdrage is € 100.000 en het project loopt tot en met 2020. In 2019 is er extra ingezet op casemanagement, zodat de deelname aan nazorgtrajecten wordt vergroot. Een deel van de voor 2019 geplande werkzaamheden zullen in 2020 plaatsvinden, hiertoe wordt een deel van het budget overgeheveld.

Veilig wonen
Doel van het Project Veilig Wonen is een bijdragen te leveren aan sociale veiligheid in en rond woningen, wooncomplexen, buurten en wijken. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen heeft in 2018 een subsidie verstrekt van € 50.000. De uitvoeringskosten waren € 19.000 en het restantbedrag is teruggestort naar het ministerie.

MRDH - Zuidvleugel
Doel van het project is dat de VRI’s worden aangesloten op het netwerkmanagementsysteem van de verkeerscentrale Zuidvleugel. Dit heeft inmiddels plaatsgevonden. Een deel van de subsidie is bestemd voor het onderhoud van deze verbinding.

Provincie Zuid-Holland - Park Hoekenburgh
Doel van het project is het realiseren van een aanlegplaats met een cultuurhistorische informatiedrager op een unieke locatie bij Park Hoekenburg in Voorburg.  De aanlegplaats zal het recreatief potentieel en de Romeinse identiteit van de locatie versterken. De komende jaren investeert de gemeente in het beter zichtbaar en beleefbaar maken van de Romeinse geschiedenis van het gebied. De totale kosten van het project zijn geraamd op € 50.000. De gemeente investeert zelf € 25.000 in het project. Daarnaast doet de gemeente een beroep op de provincie, om de gedeelde ambitie voor deze unieke locatie te helpen realiseren. Vanuit het “Maatregelenpakket Erfgoedlijnen 2017” heeft de gemeente een subsidiebijdrage ontvangen van € 25.000 van de provincie Zuid-Holland.

Provincie Zuid-Holland - Erfgoedlijn; dagboeken van Reuvens
Doel van het project is om forum Hadriani bekendheid te verkrijgen bij het grote publiek. Momenteel wordt gewerkt aan de planontwikkeling forum Hadriani en de digitale ontsluiting voor een breed publiek in het kader van het project Romeinen langs de Vliet. In 2018 initieerde de gemeente i.s.m. de provincie Zuid-Holland het Corbulo festival. Het toegankelijk maken van de dagboeken van Reuvens en de hierop volgende rondreizende tentoonstelling sluit direct aan op de plannen van de gemeente om de Romeinse geschiedenis leefbaar te maken. Voor dit project heeft de provincie Zuid-Holland een subsidie beschikbaar gesteld van € 28.000.

Geluidsanering Populierendreef in Voorburg
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft een bijdrage van € 31.550 verstrekt om een geluidssaneringsprogramma op te stellen voor 80 woningen aan de Populierendreef 1 – 319 in Voorburg. De voorbereidende werkzaamheden worden in 2020 afgerond.

MRDH - Project Aquathermie
De ambitie van de gemeente is dat de Mall of the Netherlands het duurzaamste winkelcentrum van Nederland wordt. In samenwerking met Unibail Rodamco en Dunea wordt gewerkt aan het realiseren van een proof of concept installatie “energie uit rivierwater” bij de Mall of the Netherlands. Daarnaast worden de leidingen in de omgevingen verzwaard en de projecten rondom Aquathermie opgeschaald.
Voor het gehele project zijn de kosten geraamd op € 451.000. In het kader van een meer groene economie heeft de MRDH een subsidie beschikbaar gesteld van € 100.000 voor dit project. Het onbesteede deel van de subsidie wordt in 2020 ingezet om de werkzaamheden te kunnen afronden.